สมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ ไปทรงเปิดโครงการระบบกักเก็บน้ำในถ้ำตามพระราชดำริ (ถ้ำน้ำฮูรายทาง) อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ตามพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โครงการ ระบบกักเก็บน้ำในถ้ำตามพระราชดำริ (ถ้ำน้ำฮูรายทาง) เป็นโครงการเกี่ยวกับการพัฒนาแหล่งน้ำ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระราชดำริให้มูลนิธิชัยพัฒนาพิจารณาจัดหาถ้ำที่มีน้ำไหลออกมาเป็นลำห้วย และนำมาพัฒนาเป็นแหล่งเก็บกักน้ำและบริหารจัดการน้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุด
โดยไม่รบกวนที่ดิน หรือพื้นที่การเกษตรของราษฎร และดำเนินการในลักษณะที่คล้ายกับโครงการกักเก็บน้ำในถ้ำตามพระราชดำริ ตำบลปิงโค้ง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
สภาพ ทั่วไปของแหล่งน้ำที่บ้านน้ำฮูรายทาง น้ำที่ไหลออกมาจากถ้ำน้ำฮูในเขตบ้านน้ำฮูรายทางนั้น เป็นลำห้วยที่อยู่ในเขตพื้นที่ลุ่มน้ำแม่ลาง ซึ่งมีต้นน้ำเกิดจากดอยถ้ำหลวงในเขตบ้านย่าป่าแหน อยู่บริเวณตอนเหนือของบ้านน้ำฮูรายทาง มีพื้นที่ลุ่มน้ำประมาณ 6.10 ตารางกิโลเมตร ลำน้ำสายต่างๆ ในเขตบ้านย่าป่าแหนจะไหลจากทิศเหนือลงมาทิศใต้ แล้วไหลลงดินลอดใต้แนวเขาทางด้านทิศใต้ของบ้านย่าป่าแหน และมาออกอีกด้านหนึ่งของภูเขาที่บริเวณถ้ำน้ำฮูในเขตบ้านน้ำฮูรายทาง จึงทำให้บริเวณนี้มีน้ำตลอดทั้งปี ในช่วงฤดูฝนจะมีปริมาณน้ำมาก มีลักษณะขุ่น เนื่องจากพัดพาตะกอนมาด้วย และต้องระบายน้ำทิ้งไป เพราะไม่มีที่เก็บกักน้ำ ส่วนในฤดูแล้งจะมีปริมาณน้ำน้อยลงและค่อนข้างใส แต่มีเพียงพอสำหรับใช้อุปโภคบริโภคในพื้นที่บ้านน้ำฮูรายทางเท่านั้น
มูลนิธิ ชัยพัฒนาได้มอบหมายให้กรมชลประทานดำเนินการสำรวจสภาพพื้นที่ ก่อสร้างสระเก็บน้ำดาดคอนกรีต เพื่อเก็บกักน้ำที่ไหลออกมาจากถ้ำน้ำฮู พร้อมทั้งก่อสร้างอาคารระบายน้ำล้นและระบบส่งน้ำรางริน เพื่อระบายน้ำที่ไหลหลากในช่วงฤดูฝน และส่งน้ำเข้าลำเหมืองสายย่อย เพื่อกระจายน้ำเข้าสู่พื้นที่การเกษตร พร้อมติดตั้งหัวจ่ายน้ำให้ ซึ่งราษฎรสามารถนำท่อส่งน้ำมาเชื่อมต่อเพื่อนำน้ำไปใช้ในการอุปโภคและการ เกษตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการบริหารกลุ่มผู้ใช้น้ำขึ้น เพื่อบริหารจัดการ ควบคุมดูแล และติดตามการใช้น้ำของกลุ่มให้เกิดประโยชน์สูงสุด
การ ดำเนินงานโครงการดังกล่าว สามารถส่งน้ำให้ราษฎรบ้านน้ำฮูราย และหมู่บ้านใกล้เคียง มีน้ำอุปโภค บริโภค และสามารถทำการเกษตรได้ตลอดทั้งปี รวมทั้งสามารถป้องกันและบรรเทาอุทกภัยที่เกิดจากน้ำที่ออกจากถ้ำไหลล้นท่วม ข้ามถนน ในบริเวณทางหลวงแผ่นดินเส้นทางระหว่างอำเภอปางมะผ้ากับจังหวัดแม่ฮ่องสอนได้ อีกด้วย
สำนักประชาสัมพันธ์ สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา