สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดโครงการอัมพวา ชัยพัฒนานุรักษ์

เมื่อวันที่ 21 ธันวาคม 2551

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดโครงการอัมพวา ชัยพัฒนานุรักษ์ และทรงติดตามความก้าวหน้าในการดำเนินโครงการฯ โดยมีรายละเอียดดังนี้

นางสาวประยงค์ นาคะวะรังค์ ได้น้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินประกอบด้วย สวนผลไม้ เรือนแถวไม้ริมคลองอัมพวาและบ้านพักอาศัย จำนวน 5 แปลง พื้นที่รวม 21 ไร่ 12 ตารางวา ในตำบลอัมพวา อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม เพื่อใช้ประโยชน์ในกิจกรรมของมูลนิธิชัยพัฒนา ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้พระราชทานพระราชดำริให้สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา นำที่ดินไปพัฒนาและอนุรักษ์เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อชุมชน และได้พระราชทานนามโครงการแห่งนี้ว่า โครงการอัมพวา ชัยพัฒนานุรักษ์

โครงการอัมพวา ชัยพัฒนานุรักษ์ ดำเนินงานสนองพระราชดำริในการพัฒนาและอนุรักษ์วิถีชีวิต วัฒนธรรมพื้นบ้านที่มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นของชุมชนอัมพวา ทั้งในด้านกายภาพ และการดำเนินชีวิตของผู้อาศัยในพื้นที่และชุมชน โดยการเข้ามามีส่วนร่วมในการประกอบอาชีพ และประกอบกิจกรรมภายในพื้นที่ และพัฒนาพื้นที่ให้เกิดศักยภาพเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ เชื่อมโยงกับอุทยาน ร.2 และแหล่งท่องเที่ยวอื่นๆ ของจังหวัดสมุทรสงคราม รวมทั้งเป็นแหล่งศึกษาเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับพันธุ์ไม้พื้นเมือง การรักษาระบบนิเวศน์ของสวนผลไม้ และแหล่งรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับวิถีชีวิตของชุมชนอัมพวา ตลอดจนส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาแบบบูรณาการ โดยสร้างโอกาสให้ชุมชน องค์กรท้องถิ่น และองค์กรเอกชนที่เกี่ยวข้อง เข้ามามีส่วนร่วมและมีบทบาทในการบริหารจัดการพื้นที่ เพื่อให้เกิดความสมดุลในการพัฒนา และการพึ่งพาตนเองของชุมชนตามแนวคิดระบบเศรษฐกิจพอเพียง

การจัดการพื้นที่แห่งนี้ สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา คำนึงถึงความเหมาะสมและสอดคล้องกับวิถีชีวิตของชาวอัมพวา โดยนำหลักการพัฒนาในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิสังคม และพระราชดำริ เศรษฐกิจพอเพียง ป็นแนวทางและหลักการดำเนินงานที่สำคัญ ซึ่งเป้าหมายอยู่ที่การมีส่วนร่วม การร่วมมือร่วมใจระหว่างสำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนาและชาวอัมพวาทุกคนในการอนุรักษ์และฟื้นฟูวิถีการดำรงชีวิตชุมชนอัมพวา ให้สามารถอยู่ได้อย่างเข้มแข็ง เรียบง่าย ยั่งยืน และมีความสุข ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วของสังคม กิจกรรมต่างๆ ที่สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนาจะจัดขึ้นนั้น ได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีจากชุมชนอัมพวา ประกอบไปด้วย

สวนสาธิตการเกษตรเพื่อการเรียนรู้ เป็นการจัดพื้นที่สวนผลไม้ เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ถึงภูมิปัญญาและวิถีชีวิตท้องถิ่นอัมพวาในด้านการเกษตร โดยเฉพาะไม้ผล ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของอัมพวา ทั้งยังเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างนักวิชาการเกษตร เกษตรกรชาวสวน และผู้สนใจ

ร้านค้าชุมชน อยู่ริมถนนประชาอุทิศ ใกล้สวนสาธิตการเกษตร จัดเป็นร้านค้าให้ชุมชนต่างๆ ในเขตเทศบาลตำบลอัมพวาเช่าพื้นที่เพื่อจำหน่าย หรือจัดแสดงสินค้า เพื่อให้ชุมชนอัมพวาได้เข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินงานและสร้างรายได้ให้ชาวอัมพวา

ลานวัฒนธรรม นาคะวะรังค์ เป็นลานเอนกประสงค์สำหรับการแสดงและกิจกรรมส่งเสริมวัฒนธรรมท้องถิ่นวิถีชีวิตลุ่มน้ำแม่กลองและอัมพวา ซึ่งจะมีการจัดกิจกรรมต่างๆ เหล่านี้ หมุนเวียนตลอดทั้งปี สำหรับการตั้งชื่อลานวัฒนธรรมแห่งนี้ว่า นาคะวะรังค์ นั้น เพื่อเป็นเกียรติแก่นางสาวประยงค์ นาคะวะรังค์ ผู้น้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินที่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ชาวอัมพวา ชุมชนอัมพวา และชาวไทยที่รักวิถีชีวิตแห่งความเป็นไทย

ร้าน ชานชาลา เป็นร้านเครื่องดื่ม และอาหารพื้นบ้าน มีการหมุนเวียนอาหารที่มีรสชาติดีและเป็นฝีมือของชาวอัมพวามาจำหน่าย มีมุมจำหน่ายของที่ระลึกของโครงการ ผลิตภัณฑ์ของมูลนิธิชัยพัฒนา และผลิตภัณฑ์ของท้องถิ่น รวมทั้งเป็นศูนย์กลางในการเผยแพร่กิจกรรมภายในโครงการ ข้อมูลแหล่งท่องเที่ยว และกิจกรรมต่างๆ ของชุมชนอัมพวา ซึ่งได้ตกแต่งร้านให้มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เป็นร้านสมัยโบราณ

ห้องนิทรรศการชุมชน เป็นพื้นที่จัดแสดงนิทรรศการและกิจกรรมเกี่ยวกับวัฒนธรรม และวิถีชีวิตชุมชนแม่กลองและอัมพวา มีการจัดรูปแบบและเนื้อหาของนิทรรศการให้หมุนเวียนและสอดคล้องกับเนื้อหาการจัดกิจกรรมส่งเสริมวัฒนธรรมท้องถิ่น โดยให้ความสำคัญกับการให้ความรู้ และความเข้าใจเกี่ยวกับวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชุมชนอัมพวา เพื่อสร้างความภาคภูมิใจให้แก่ชุมชน ส่งเสริม เผยแพร่และประชาสัมพันธ์ความรู้ ภูมิปัญญา และผลิตภัณฑ์ของชุมชนและท้องถิ่น

ในส่วนของการจัดกิจกรรมภายในโครงการฯ ที่ผ่านมา สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา ได้จัดงานเทศกาลส่งเสริมวัฒนธรรมและวิถีชีวิตชุมชนอัมพวา เพื่อกระตุ้นให้เกิดกิจกรรมภายในชุมชน และเป็นตัวอย่างในการพัฒนา โดยยึดหลักการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่น โดยในเดือนพฤษภาคม 2551 ได้จัดงานเทศกาลอัมพวา ชัยพัฒนานุรักษ์ ขึ้นเป็นครั้งแรก และเมื่อวันที่ 26-28 กันยายน ได้จัดเทศกาลอาหารไทยในอัมพวา เพื่อส่งเสริมและอนุรักษ์วัฒนธรรมเกี่ยวกับอาหารไทย และอาหารของอัมพวาทั้งในอดีตและปัจจุบัน และในครั้งนี้ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดโครงการอัมพวา ชัยพัฒนานุรักษ์ อย่างเป็นทางการ และทรงติดตามความก้าวหน้าในการดำเนินโครงการพร้อมทั้งพระราชทานแนวทางในการดำเนินงานต่อไป

ในการนี้ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้พระราชทานพระราชวโรกาสให้ Mr.Sheldon Shaeffer ผู้อำนวยการองค์กร UNESCO Bangkok ทูลเกล้าฯ ถวายโล่รางวัล UNESCO Asia-Pacific Award for Culture Heritage Conservation ในโอกาสที่ชุมชนริมคลองอัมพวาได้รับรางวัลอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม

ปี 2008 จากองค์การยูเนสโก ซึ่งโครงการอัมพวา ชัยพัฒนานุรักษ์ อยู่ในพื้นที่ส่วนหนึ่งของชุมชนริมคลองอัมพวา และมีบทบาทในการอนุรักษ์เรือนแถวไม้ริมคลองอัมพวา ที่เป็นกรรมสิทธิ์ของมูลนิธิชัยพัฒนา ให้คงตามรูปแบบของสถาปัตยกรรมดั้งเดิมของชุมชนอัมพวา ซึ่งเป็นตัวอย่างอันดีในการกระตุ้นและรณรงค์ให้ชุมชนร่วมมือในการอนุรักษ์และฟื้นฟูชุมชนริมคลองอัมพวาให้คงความเป็นเอกลักษณ์ของชุมชนริมน้ำ รักษาสภาพแวดล้อมและ คงคุณค่าทางประวัติศาสตร์สืบไป