โครงการสวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติ"ศรีนครเขื่อนขันธ์"และโครงการปรับปรุงพื้นที่(บางกะเจ้า)สมุทรปราการ

โครงการปรับปรุงสวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติ "ศรีนครเขื่อนขันธ์" และ

โครงการปรับปรุงพื้นที่โดยรอบ "บริเวณกระเพาะหมู" จังหวัดสมุทรปราการ

ความเป็นมา / พระราชดำริ

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชชนนี เสด็จฯ เยี่ยมราษฎรที่อาศัยอยู่ทำกินในที่ดินราชพัสดุของโครงการสวนกลางมหานคร  (บ้านนายทวีป บำรุงศักดิ์  บ้านเลขที่ 11 หมู่ที่ 2 ตำบลบางกะเจ้า อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ) เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 30 พฤศจิกายน  2549 และได้พระราชทานพระราชดำริในเรื่องการใช้ประโยชน์ที่ดินร่วมกับราษฎรที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ ซึ่งประกอบอาชีพทำสวน และอาชีพเสริมอื่นๆ โดยให้ราษฎรมีส่วนร่วมในการดูแลรักษา และใช้ประโยชน์จากพื้นที่อย่างเหมาะสม ให้สอดคล้องกับแนวพระราชดำริในการอนุรักษ์พื้นที่บางกะเจ้าให้เป็นพื้นที่สีเขียว รวมทั้งพัฒนาและใช้ประโยชน์พื้นที่ในลักษณะเป็นชุมชนดั้งเดิมที่มีการอนุรักษ์วิถีชีวิต และความเป็นอยู่เรียบง่ายอย่างในอดีต มีการควบคุมสิ่งปลูกสร้างและดูแลสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบ เพื่อให้เป็นต้นแบบการพัฒนาแบบมีส่วนร่วมของคนในท้องถิ่นอันจะนำมาซึ่งการพัฒนาอย่างยั่งยืนต่อไป นอกจากนี้ จะต้องให้ความรู้ และคำแนะนำ แก่ราษฎร ทั้งในเรื่องการทำสวน การดูแลรักษาดิน การจัดหาพันธุ์พืชที่เหมาะสมการเลี้ยงสัตว์ ตลอดจนกิจกรรมต่างๆ ที่จะสามารถใช้ประโยชน์จากพื้นที่ และผลผลิตที่มีอยู่อย่างหลากหลายอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ เพื่อให้ราษฎรมีรายได้ ไม่ทิ้งพื้นที่ และเป็นตัวอย่างในการพัฒนาพื้นที่อื่นๆ ต่อไป      

หน่วยงานรับผิดชอบ

                       สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา

ผลการดำเนินงาน

สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา ได้ประสานงานกับหน่วยราชการ อาทิ กรมป่าไม้ กรมชลประทานกรมโยธาธิการและผังเมือง จังหวัดสมุทรปราการ และองค์กรท้องถิ่นที่เกี่ยวข้อง เพื่อจัดทำแผนการดำเนินงานโครงการปรับปรุงสวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติศรีนครเขื่อนขันธ์ และโครงการปรับปรุงพื้นที่โดยรอบ บริเวณกระเพาะหมู อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ โดยต่อมาสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ได้พระราชทานพระราชานุมัติแผนการดำเนินงานโครงการดังกล่าว ซึ่งแบ่งการดำเนินงานเป็น 3 ส่วน ได้แก่

-           ส่วนที่ 1 การปรับปรุงและพัฒนาสวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติ "ศรีนครเขื่อนขันธ์"

-           ส่วนที่ 2 การปรับปรุงและพัฒนาพื้นที่โดยรอบ "บริเวณกระเพาะหมู" ที่ได้จัดซื้อไว้ จำนวน 1,128 ไร่

-      ส่วนที่ 3 การพัฒนาพื้นที่รอบนอกที่เป็นของเอกชนในลักษณะการดำเนินงานร่วมกัน (อยู่ระหว่างการกำหนดแผนการดำเนินงาน)

และได้พระราชทานพระราชานุมัติงบประมาณของมูลนิธิชัยพัฒนาให้กับกรมชลประทานสำหรับการดำเนินการซ่อมแซมระบบและอุปกรณ์ต่างๆ ภายในสวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติ "ศรีนครเขื่อนขันธ์" เนื่องจากเป็นโครงการเร่งด่วน อย่างไรก็ดี ในส่วนโครงการอื่นๆ ที่เป็นการก่อสร้างระบบโครงสร้าง เห็นควรให้ใช้งบประมาณของหน่วยงานต้นสังกัด และสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ในการนี้ เพื่อให้การดำเนินการสนองพระราชดำริเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และสอดคล้องต้องกัน จึงได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการกำหนดนโยบายและแผนการดำเนินงานโครงการปรับปรุงสวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติ "ศรีนครเขื่อนขันธ์" และแผนการดำเนินงานโครงการปรับปรุงพื้นที่โดยรอบ "บริเวณกระเพาะหมู" ขึ้น เมื่อวันที่ 9 ตุลาคม 2550

เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม 2551 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จฯ เปิดงานวันสัปดาห์ต้นไม้แห่งชาติ อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ และได้พระราชทานพระราชดำริ ดังนี้

-           เมื่อได้ดำเนินการจัดทำโครงสร้างพื้นฐานเรียบร้อยแล้ว และให้ทำคู่มือสำหรับการดูแลรักษา

-           ให้อนุรักษ์ทางเดินในสวน และไม่เห็นด้วยที่จะทำถนน หรือขยายทางเดินในพื้นที่

-      เห็นชอบตามที่ อบต. เสนอและให้ดำเนินการโดยการแต่งตั้งคณะกรรมการกำกับดูแล เพื่อกำหนดนโยบาย และการใช้พื้นที่ โดยมีสำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนาเป็นประธานคณะกรรมการ กรมป่าไม้เป็นเลขานุการ และจังหวัด นายอำเภอ อบจ. อบต. เป็นกรรมการ รวมทั้งแต่งตั้งคณะทำงาน โดยมีกรมป่าไม้เป็นหัวหน้าคณะทำงาน นายก อบต. เป็นเลขานุการ ปลัดอำเภอร่วมเป็นคณะทำงาน เพื่อรับนโยบายไปปฏิบัติ

การดำเนินงานในระยะต่อไป

               สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา จะประสานกับกรมป่าไม้และจังหวัดสมุทรปราการซึ่งเป็นผู้ดูแลรับผิดชอบโครงการฯ เพื่อการติดตามผลการดำเนินงานต่อไป