พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำริเกี่ยวกับการจัดทำโครงการแก้มลิง

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำริเกี่ยวกับการจัดทำโครงการแก้มลิง เพื่อบริหารจัดการน้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุด

วันพฤหัสบดี ที่ 7 พฤษภาคม 2552 เวลา 18.13 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จออก ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิต พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้ นายอำพล เสนาณรงค์ นายพลากร สุวรรณรัฐ นายสวัสดิ์ วัฒนายากรองคมนตรี และนายสุเมธ ตันติเวชกุล กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท กราบบังคมทูลเกี่ยวกับเรื่องโครงการแก้มลิง และรับพระราชทานพระราชดำริ

ตามที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระราชดำริให้มีระบบการบริหารจัดการน้ำท่วมด้วยวิธีการที่เรียกว่า "แก้มลิง" ซึ่งเป็นวิธีการดำเนินงานที่สอดคล้องกับสภาพธรรมชาติดั้งเดิมของกรุงเทพมหานครที่เป็นพื้นที่ลุ่มรับน้ำตามธรรมชาติ โดยมีพระราชดำริให้จัดหาพื้นที่ลุ่ม บึง สระ เป็นที่รองรับน้ำเมื่อฝนตกหนักให้นำน้ำเข้ามาเก็บกักพักไว้ในแก้มลิงเป็นการชั่วคราว เมื่อน้ำในคลองมีสภาพปรกติจึงระบายน้ำออกจากแก้มลิงโดยการไหลตามแรงโน้มถ่วงของโลก หรือ Gravity Flowเป็นการช่วยป้องกันและแก้ไขปัญหาน้ำท่วมได้ และยังสามารถใช้อุปโภค-บริโภคในฤดูแล้ง

จากผลการศึกษาระบบป้องกันน้ำท่วมพื้นที่ด้านตะวันออกของกรุงเทพมหานครภายในคันกั้นน้ำพระราชดำริ ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 650 ตารางกิโลเมตรพบว่า หากเกิดฝนตกติดต่อกันภายในเวลา 3 ชั่วโมง จะมีปริมาณน้ำส่วนที่เกินจากระบบระบายน้ำสาธารณะ คือ คลองระบายน้ำ และสถานีสูบน้ำที่มีอยู่จะรองรับได้ โดยจะมีน้ำส่วนเกินประมาณ 13 ล้านลูกบาศก์เมตร ที่จะไหลล้นท่อระบายน้ำและคลอง เข้าท่วมพื้นที่ลุ่มน้ำ ตามถนน ตรอกซอย ซึ่งกรุงเทพมหานครจะต้องจัดหาแก้มลิงเพื่อรองรับปริมาณน้ำส่วนเกินดังกล่าว ให้เพียงพอเพื่อแก้ไขไม่ให้เกิดปัญหาน้ำท่วมขัง

การจัดหาพื้นที่แก้มลิงของกรุงเทพมหานคร เพื่อให้การดำเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหาน้ำท่วมโดยใช้แก้มลิงเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ กรุงเทพมหานครได้ดำเนินการหาพื้นที่เพื่อจัดทำแก้มลิงได้ จำนวน 21 แห่ง รองรับน้ำได้ประมาณ 12.74 ล้านลูกบาศก์เมตร โครงการที่สำคัญ ได้แก่

โครงการแก้มลิง คลองมหาชัย คลองสนามชัย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำริเกี่ยวกับการดำเนินการโครงการแก้มลิงนี้ เมื่อปี 2538 กรมชลประทาน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินการก่อสร้างประตูระบายน้ำปิดกั้นคลองต่างๆ จำนวน 10 แห่ง แล้วเสร็จในปี 2539

ขณะนี้ กรมชลประทาน และกรมโยธาธิการและผังเมือง ดำเนินการก่อสร้างทำนบดินกั้นน้ำทะเล ความยาว 13 กิโลเมตร และก่อสร้างประตูน้ำ 10 แห่งแล้วเสร็จ ทำนบดินสามารถป้องกันน้ำท่วมเขตเทศบาลเมืองสมุทรสาครได้อย่างดี และสามารถบริหารจัดการน้ำได้ระดับหนึ่ง ปัจจุบัน สถานบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร ได้ดำเนินการติดตั้งระบบโทรมาตร เพื่อให้การบริหารจัดการน้ำเกิดประโยชน์สุงสุด รวมทั้งการจัดหาพื้นที่แก้มลิงในพื้นที่เอกชนเพิ่มเติม

โครงการแก้มลิงบึงหนองบอน เป็นแก้มลิงแห่งหนึ่งในจำนวนทั้งหมด 21 แห่ง ที่กรุงเทพมหานคร จัดหาไว้เป็นพื้นที่รองรับ และเก็บกักน้ำชั่วคราวเพื่อป้องกันน้ำท่วม ตั้งอยู่ที่เขตประเวศ มีพื้นที่ทั้งหมด 644 ไร่ 1 งาน 37.5 ตารางวา เริ่มขุดบึงเมื่อปี 2536 โดยใช้พื้นที่ประมาณ 500 ไร่ และขุดลึกประมาณ 10 เมตร แล้วเสร็จเมื่อปี 2542

การดำเนินการในช่วงปลายฤดูแล้งจะสูบพร่องน้ำโดยเครื่องสูบน้ำให้น้ำในบึงมีระดับต่ำ ระดับต่ำสุดลบ 7 เมตร เพื่อรองรับน้ำจากคลองหนองบอนและคลองมะขามเทศในช่วงน้ำหลาก ทำให้สามารถป้องกันและบรรเทาน้ำท่วมขังในพื้นที่เขตประเวศ เขตสวนหลวง และเขตพระโขนงบางส่วน พื้นที่ประมาณ 150 ตารางกิโลเมตร รวมทั้งลดระดับน้ำในคลองข้างเคียงได้

ในการนี้ ได้มีพระราชดำรัสให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องไปศึกษาปริมาณน้ำที่มีอยู่ในโครงการแก้มลิง สำหรับนำไปบริหารจัดการน้ำให้เกิดประโยชน์

ที่มา : http://www.mcot.net