วันที่ 25 พฤศจิกายน 2552 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชดำริให้มูลนิธิชัยพัฒนา จัดตั้ง "ศูนย์ 100 ปี หม่อมหลวงบัว กิติยากร" ขึ้น เพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงหม่อมหลวงบัว กิติยากร ที่ท่านได้ถวายความรู้ และทำให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงรู้จัก "มะรุม" ซึ่งเป็นพืชที่มีประโยชน์ ทั้งในด้านของโภชนาการและมีสรรพคุณทางยา และในวันที่ 25 พฤศจิกายน นี้ นับเป็นวันครบ 100 ปี หม่อมหลวงบัว กิติยากร
ศูนย์ แห่งนี้จะเป็นสถานที่ดำเนินการเกี่ยวกับมะรุม ตั้งแต่การรวบรวมพันธุ์มะรุมจากท้องถิ่นต่างๆ อาทิ มะรุมจากจังหวัดเพชรบุรี จังหวัดปทุมธานี จังหวัดปราจีนบุรี จังหวัดนครนายก จังหวัดนครราชสีมา กรุงเทพฯ และจากประเทศอินเดีย เป็นต้น ศึกษาทดลองวิธีการปลูก การขยายพันธุ์ ประโยชน์ของมะรุม และการแปรรูปมะรุมเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ
พื้นที่ดิน ที่เป็นที่ตั้งของศูนย์ 100 ปี หม่อมหลวงบัว กิติยากร เป็น ที่ดินที่ท่านผู้หญิงยสวดี บูรณะสัมฤทธิ อัมพรไพศาล น้อมเกล้าฯ ถวายเพื่อใช้ประโยชน์ในกิจกรรมของมูลนิธิชัยพัฒนา มีเนื้อที่ 227 ไร่ 3 งาน 55 ตารางวา อยู่ในเขตอำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก
การเสด็จพระราชดำเนินในครั้งนี้ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จะทรงเปิด "ศูนย์ 100 ปี หม่อมหลวงบัว กิติยากร" ทอดพระเนตรนิทรรศการหม่อมหลวงบัว กิติยากร ทรงรับฟังการบรรยายสรุปเกี่ยวกับมะรุมและการใช้ประโยชน์จากมะรุมในรูปแบบ ต่างๆ พร้อมทั้งทรงทดลองบีบน้ำมันมะรุม การทำครีมมะรุม และทรงหยอดสบู่มะรุม
ทรงชิมอาหารที่ปรุงจากมะรุมในสูตรต่างๆ ได้แก่ แกงมะค้อนก้อม ไข่ป่ามะรุม และห่อหมกย่างมะรุมของ "ร้านจันกะผัก" จากศูนย์พัฒนาพันธุ์พืชจักรพันธ์เพ็ญศิริ จังหวัดเชียงราย เครื่องดื่มสมุนไพรของ "ร้านชานชาลา" จากโครงการอัมพวา ชัยพัฒนานุรักษ์ จังหวัดสมุทรสงคราม และไอศกรีมมะรุมของเลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา
จาก นั้นทรงรับฟังการบรรยายสรุปเกี่ยวกับสภาพดินที่เหมาะสม พันธุ์และแหล่งที่มาของมะรุม และการจัดทำระบบน้ำภายในโครงการ ทรงปลูกต้นมะรุมร่วมกับสมาชิกราชสกุลกิติยากรและราชสกุลสนิทวงศ์ ทอดพระเนตรการออกร้านจำหน่ายสินค้า "ภัทรพัฒน์" ของมูลนิธิชัยพัฒนา และทรงเยี่ยมราษฎร
สำนักประชาสัมพันธ์
สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา